Ο `Γιος του Αγωγιάτη, και η Ιστορία Πίσω από τη Φράση, Τσοβόλα δώσ' τα Όλα!

Ο Δημήτρης Τσοβόλας υπήρξε ένας από του δημοφιλέστερους πολιτικούς στις τάξεις του ΠΑΣΟΚ. Ιδιαίτερα μαχητικός και αιχμηρός στον πολιτικό του λόγο, συχνά προκαλούσε εντάσεις και συγκρούσεις με τους πολιτικούς του αντιπάλους. Κανείς όμως δεν αμφισβήτησε την εντιμότητά του, τόσο κατά τη διάρκεια της θητείας του στο υπουργείο Οικονομικών επί πρωθυπουργίας Ανδρέα Παπανδρέου, όσο και ως επικεφαλής του ΔΗΚΚΙ που σφραγίστηκε με την επιστροφή της κρατικής επιχορήγησης, όταν αποφάσισε να διαλύσει το κόμμα που είχε ιδρύσει και να αποχωρήσει από την πολιτική. «Ο γιος του αγωγιάτη» και «Τσοβόλα δώστα όλα» είναι δύο γνωστές εκφράσεις που σχετίζονται με την πολιτική του διαδρομή. Προερχόμενος από φτωχή οικογένεια των Τζουμέρκων, ο Δημήτρης Τσοβόλας γεννήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 1942 στο ορεινό χωριό Μελισσουργοί της Άρτας. Η οικογένειά του υπέστη διώξεις στα μετεμφυλιακά χρόνια, λόγω της συμμετοχής της στην Εθνική Αντίσταση και στο ΕΑΜ επί Κατοχής.

Σπούδασε νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου στην Αθήνα πριν και μετά την αποχώρησή του από την πολιτική. Διετέλεσε συνήγορος υπεράσπισης σε σημαντικές δίκες, με αποκορύφωμα τη νομική εκπροσώπηση της οικογένειας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου μετά το 2008, ενώ από τις τελευταίες μεγάλες υποθέσεις που ανέλαβε ήταν η υπεράσπιση του του πρώην υπουργού Δικαιοσύνης Δημήτρη Παπαγγελόπουλου για την υπόθεση της Νοβάρτις. Ο «γιος του αγωγιάτη», όπως τον είχε αποκαλέσει ειρωνικά ο δημοσιογράφος και νυν ευρωβουλευτής Στέλιος Κούλογλου και ο ίδιος είχε αποδεχτεί τον χαρακτηρισμό από το βήμα της Βουλής όταν είχε μιλήσει για την παραπομπή του στο Ειδικό Δικαστήριο για την υπόθεση Κοσκωτά - Καλκάνη, το 1991, μπήκε στη πολιτική αμέσως μετά την πτώση της Χούντας. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ, το 1974, κι εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής Άρτας το 1977, ενώ επανεκλέχθηκε στην ίδια εκλογική περιφέρεια το 1981 και ξανά το 1985. Τον Ιούνιο του 1989 εξελέγη βουλευτής στην Β’ Αθηνών κι επανεξελέγη στην ίδια εκλογική περιφέρεια στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1989 και του Απριλίου του 1990.

Από την πρώτη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου ως τη παραπομπή του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, το 1989, ο Δημήτρης Τσοβόλας τοποθετήθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών, αρχικά ως υφυπουργός (1981-1984), μετά αναπληρωτής υπουργός (1984-1985) και υπουργός την περίοδο 1985-1989. Σε προεκλογική συγκέντρωση στο Περιστέρι, στις 20 Απριλίου 1989, ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε πει τη γνωστή φράση «Τσοβόλα δώστα όλα», καθώς ήταν δημοφιλής για τις πολιτικές παροχών που εφάρμοσε, κυρίως μετά το 1987, όταν αποχώρησε από τη θέση του υπουργού Εθνικής Οικονομίας ο Κώστας Σημίτης, ο οποίος είχε εφαρμόσει το σταθεροποιητικό πρόγραμμα μετά τη δεύτερη εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ, το 1985. Η παραπομπή στο Ειδικό Δικαστήριο. Για τη ρύθμιση φορολογικών εκκρεμοτήτων των επιχειρηματιών Κοσκωτά και Καλκάνη κατηγορήθηκε τον Μάιο του 1991 και παραπέμφθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο. Τον Ιανουάριο του 1992 καταδικάστηκε σε δυόμισι χρόνια φυλάκιση με αναστολή και τριετή στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων, χάνοντας έτσι τη βουλευτική του έδρα τον Απρίλιο του 1992. Έγινε επαναληπτική εκλογή στη Β’ Αθηνών και τη θέση του πήρε ο Μαγκάκης αφού όλοι οι επιλαχόντες των εκλογών του 1990 παραιτήθηκαν.

Με αφορμή τη τριετή στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων του δεν μπόρεσε να θέσει υποψηφιότητα στις εκλογές του 1993, ενώ δεν θέλησε να συμμετάσχει παρά τη χάρη που του απονεμήθηκε, στη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ μετά την επάνοδο στην εξουσία το ίδιο έτος. Αν κάτι διέκρινε τον Δημήτρη Τσοβόλα ήταν η σταθερή και μαχητική στάση του για την υπεράσπιση των απόψεών του. Τον Οκτώβριο του 1995 αποχώρησε από την ΚΕ του ΠΑΣΟΚ και στις 20 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου ίδρυσε το Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα (ΔΗΚΚΙ). Η φράση «Τσοβόλα δώστα όλα» του Ανδρέα Παπανδρέου, έμεινε στην ιστορία και μνημονεύεται μέχρι και σήμερα από τους αντιπάλους του. Τι πραγματικά συνέβη όμως. Το 1989, η χώρα βρίσκεται μπροστά σε εκλογές και ο Δημήτρης Τσοβόλας είναι υπουργός Οικονομικών, έχοντας διαδεχτεί τον Κώστα Σημίτη των περιοριστικών πολιτικών. Παρά την κομβική του θέση, παραμένει δημοφιλέστατος μεταξύ των οπαδών της κυβέρνησης. Τόσο που όταν «Το Βήμα» σε κείμενο του σημερινού ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Στέλιου Κούλογλου, ειρωνεύεται την ταπεινή του καταγωγή μιλώντας για τον «γιο του αγωγιάτη», οπαδοί του καίνε φύλλα της εφημερίδας σε Γιάννενα, Λάρισα και Άρτα. Πίσω όμως στην ατάκα του Ανδρέα Παπανδρέου που χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα από τους αντιπάλους της τότε κυβέρνησης, ως δείγμα της «σπατάλης που συντελέστηκε στα δημόσια ταμεία τα χρόνια του ΠΑΣΟΚ.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου σε προεκλογική συγκέντρωση στο Περιστέρι, ακούει το κοινό να φωνάζει συνθήματα υπέρ του Δημήτρη Τσοβόλα. Όπως συνηθίζει σπεύδει να απαντήσει στο πλήθος δημιουργώντας ένα σύνθημα που στα αυτιά όσων τον άκουγαν σήμαινε το τέλος της τριετούς λιτότητας που συμβόλιζε η υπουργική θητεία του Κώστα Σημίτη. Τι έλεγε όμως ο ίδιος ο Τσοβόλας για το σύνθημα που εφηύρε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Τριάντα χρόνια ζητούσα και επαναλαμβάνω να γίνει μια ανοιχτή συζήτηση για αυτό το ψεύτικο σύνθημα που δεν έχει καμία σχέση με την Οικονομία. Με όποιον συντονιστή θέλει η Νέα Δημοκρατία και ποτέ δεν πήρα απάντηση. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχω όχι μόνο δεν έδωσα δραχμή το εξάμηνο του '89, αλλά συγκράτησα και κατά 4 μονάδες τις δαπάνες. Ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε πει ότι επρόκειτο για ένα ευφυολόγημα. Ο κόσμος σε μια συγκέντρωση φώναζε το όνομά μου, επειδή ήμουν αγαπητός παρά το γεγονός πως ήμουν υπουργός Οικονομικών. Και ο Παπανδρέου που άνοιγε διάλογο με το πλήθος, το συνήθιζε, είπε αυτό χωρίς να έχει καμία σχέση με οικονομικά. Τον θεωρούμε βλάκα; Ήταν ογκόλιθος της πολιτικής, θα έλεγε στον υπουργό Οικονομικών του προεκλογικά, δώσε χρήματα; Σε παλιότερη συνέντευξή του στην Καθημερινή μάλιστα, έχει πει πως το σύνθημα αφορούσε κυρίως το σκάνδαλο Κοσκωτά, στο οποίο το όνομά του είχε εμπλακεί.

Ο Ανδρέας συνήθιζε να διαλέγεται με τον λαό στις συγκεντρώσεις και μόλις άκουσε το όνομα “Τσοβόλας”, απάντησε “Τσοβόλα δώσ’ τα όλα”, εννοώντας ότι πρέπει να τα δώσουμε όλα στη μάχη για την αλήθεια». Ενώπιον του ειδικού δικαστηρίου, του λεγόμενου «υπουργοδικείου» για το σκάνδαλο Κοσκωτά, παραπέμφθηκαν τότε ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Παναγιώτης Ρουμελιώτης, ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μένιος Κουτσόγιωργας, ο υπουργός Οικονομικών, Δημήτρης Τσόβολας, υφυπουργός Βιομηχανίας Έρευνας και Τεχνολογίας, Γιώργος Πέτσος. Ο Δημήτρης Τσοβόλας κατάφερε να εκλεγεί και πάλι βουλευτής, το 1996, στη Β’ Αθηνών με το ΔΗΚΚΙ, όμως στις εκλογές του 2000 το κόμμα του δεν μπόρεσε να συγκεντρώσει το απαραίτητο ποσοστό 3% ώστε να μπει στη Βουλή. Λίγο καιρό αργότερα ζήτησε την αναστολή λειτουργίας τού ΔΗΚΚΙ, η οποία δεν πραγματοποιήθηκε από άλλα στελέχη του, και ο ίδιος αποχώρησε επιστρέφοντας την κρατική χρηματοδότηση. Από το 2004 έπαψε να ασχολείται με την ενεργό πολιτική και αφοσιώθηκε αποκλειστικά στη δικηγορία. Ο Δημήτρης Τσοβόλας πέθανε στις 24 Φεβρουαρίου 2022 στην Αθήνα, σε ηλικία 79 ετών. Ήταν παντρεμένος με την Κατερίνα Γιώτη, με την οποία είχε αποκτήσει δυο παιδιά. Ο μεν γιος του είναι γιατρός η δε κόρη του δικηγόρος και στενή του συνεργάτιδα κατά τη διάρκεια του βίου του.